Sitodruk stał się jedną z popularniejszych metod druku na powierzchniach płaskich. Zwłaszcza często używany jest przy druku na odzieży i materiałach. Jak sama nazwa wskazuje, dużą rolę odgrywa tutaj specjalne sito. Na czym polega ta technika i jakie są jej zalety? Tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Czy nadruk metodą sitodruku jest czymś nowym?
Mogłoby się wydawać, że sitodruk jest nowoczesną metodą, wynalezioną zupełnie niedawno. Nic bardziej mylnego! Sama technika ma około 1000 lat tradycji. Początkowo była stosowana na Dalekim Wschodzie, za jej wynalazców uznaje się ówczesnych Japończyków, a wywodzi się od metod druku szablonowego. Wykorzystywali oni tę metodę do dekorowania swoim między innymi kimon. Taki druk na materiałach był tam bardzo spopularyzowany. Od tamtej pory, technikę sitodruku stopniowo rozwijano, jednak dopiero w XX wieku nastąpił przełom. Wtedy, w drugiej dekadzie wieku w Stanach Zjednoczonych zaczęto używać druku o wielu kolorach, który tworzono w jednej formie drukarskiej.
Wtedy, początkowo sitodruk stosowany był w poligrafii (czyli przy tworzeniu prasy, książek czy magazynów). Jednak w latach 30. XX ponownie zaczął się popularyzować druk na materiale oraz tkaninach.
Na czym polega metoda sitodruku?
W jaki sposób więc działa ta metoda? Odpowiedni szablon nałożony zostaje na niewielką siateczkę. Sposób, w jaki ułożone zostają oczka jest czymś w rodzaju pikseli na ekranie. Siatki mogą być wykonane z różnych materiałów - na przykład mogą być tkane, metalowe lub zrobione z włókien syntetycznych. By możliwe było wydrukowanie grafiki, wyznaczone oczka siatki zostają zamknięte, zablokowane, a pozostałe są otwarte. Etap blokowania otworów jest bardzo ważny. Właśnie przez te otwarte oczka przepuszczane są farby. Aktualnie tłoczenie farby jest wynikiem wysokiego ciśnienia.
Obecnie, sitodruk jest używany przede wszystkim do druku na torby bawełniane, workoplecaki bawełniane, koszulki z nadrukiem. Często też może być wykorzystywany w celach reklamowych, np. woreczki z nadrukiem, woreczki na owoce czy też woreczki na biżuterię.
Sitodruk krok po kroku
Krok 1. Zaprojektowanie wzoru
Aby wiedzieć, co chce się wydrukować na danym materiale, należy przemyśleć wzór. Najlepiej, aby był on zaprojektowany odpowiednio technicznie. Kiedy już powstał projekt, drukarz musi wydrukować go najpierw na specjalnej, przezroczystej folii. Jest to obowiązkowy krok do utworzenia szablonu.
Krok 2. Przygotowanie specjalnego sita
Aby dobrać odpowiednią matrycę, należy prawidłowo ocenić o jak bardzo szczegółowych wzorach jest mowa. Równie duże znaczenie ma złożoność danego wzoru. Ważnym elementem jest też jaką teksturę ma mieć materiał, przeznaczony do druku. Na sito jest nakładana warstwa emulsji, którą utwardza się przy użyciu światła.
Krok 3. Naświetlanie
Jak już wspominaliśmy wyżej, nałożoną emulsję utwardza się światłem. Natomiast te części, które mają na sobie elementy wzoru, są nadal w postaci płynnej. W przypadku, kiedy do projektu ma być użyte wiele kolorów, każdy z nich musi mieć osobną matrycę, chodzi tu o separację kolorów. Dopasowanie wielu matryc do siebie wymaga odpowiedniej precyzji i dokładności. Szablony trzeba później dopasować tak, aby móc uzyskać pożądany efekt - bez pustych przestrzeni.
Krok 4. Utworzenie szablonu poprzez zmycie emulsji
Kiedy już matryca zostanie odpowiednio naświetlona, elementy materiału, które nie są pokryte wzorem, zostają utwardzone. Natomiast reszta emulsji, która nie jest utwardzona, zostaje po prostu spłukana. Przez odcisk, który został na matrycy, możliwe jest przetłaczanie farby.
Krok 5. Suszenie
Sito musi zostać osuszone, a potem nakładane są finalne poprawki. Robi się to zwłaszcza przy złożonych projektach, których nadruki muszą być bardzo dokładne. Po tym kroku, szablon jest już gotowy do użytku.
Krok 6. Gotowy do druku
W tym kroku sito jest już umieszczane na prasie do druku. Uprzednio należy wybrać materiały, na jakie chcemy nadrukować projekt. Kładzie się go na płasko, na przestrzeni maszyny specjalnie wyznaczonej do drukowania.
Następnie sito jest spuszczane tak, aby pokryło maszynę drukarską. Na jej górnej części jest umiejscowiony tusz, który przy użyciu tak zwanej rakli jest rozpłaszczany na całą długość sita. Tą metodą sitodruku, farba przechodzi przez te niewypełnione otwory szablonu i zostawia pożądany wzór na materiale.
Co się dzieje, kiedy szablon nie będzie już potrzebny?
Po tym, kiedy już wszystko zostanie zadrukowane na pożądanej liczbie produktów, emulsja może zostać "zdjęta" za pomocą odwarstwiacza. Dzięki temu, bez problemu można użyć tego samego sita, do stworzenia i zaprojektowania nowych szablonów.
Jak było kiedyś?
Zanim został spopularyzowany ten sposób nadruku, sitodruk musiał być realizowany z użyciem prasy. Były one obsługiwane manualnie, jednak obecne są zautomatyzowane, co jest dużym udogodnieniem, ponieważ na przykład nie trzeba już ręczni wtłaczać farbę przez matrycę robiąc nadruki na koszulkach czy torbach płóciennych. Obecnie do znakowania używa się tak zwanych karuzel, czyli właśnie zautomatyzowanych maszyn, które mają hydrauliczną prasę do wtłaczania barwnika. Co to właściwie zmienia? Przede wszystkim dużo szybsze tempo realizacji! Dzięki automatyzacji maszyn, znacznie szybciej można utworzyć serię danych produktów, niż kiedy było to trzeba robić ręcznie.
Druk sitowy - jakie jest sito?
Sito można odpowiednio dopasowywać do potrzeb danego projektu. W zależności od tego, jak szczegółowy i złożony ma być nadruk. Jeśli konieczne jest zrobienie bardzo szczegółowego nadruku, można użyć też sita o tak zwanej wysokiej liczbie sitowej (200-300). Wtedy możliwe jest precyzyjne przepuszczanie farby, poprzez większą kontrolę nad farbą i jej ilości, przepływającej przez sito. Sitodruk na gęstych siatkach gwarantuje ostrość grafiki.
Natomiast w przypadku mniej szczegółowych projektów, proces sitodruku może się odbyć na sicie o niższej liczbie sitowej (85-150). Szczegółowość grafiki może być trochę mniejsza, ale przy mniejszych szczegółach to powinno wystarczyć.
Zastosowanie sitodruk - co jeszcze warto wiedzieć?
Sitodruk może zostać wykonany na różnych materiałach, od czego może zależeć efekt końcowy. Zależy on też również od rodzaju farby. Mogą zostać użyte naprawdę różne farby: farby wodne, farby fotoluminescencyjne, farby plastizolowe czy przy użyciu farb bezwonnych. Istnieje też możliwość uzyskania różnorodnych kolorów, np. przez farby złote czy srebrne, można utworzyć też przejścia tonalne. Farby wodne należą do tych, które na tkaninach jasnych umożliwiają uzyskać niezwykłe żywe kolory. Natomiast farby plastizolowe mają wysoki współczynnik krycia.
Różnorodne materiały
Sitodruk może być wykonany również na naprawdę różnych rodzajach materiału. To idealne rozwiązanie na koszulki, tkaniny, tworzywa sztuczne, papieru, a nawet drewno. Jeśli zlecenie druku będzie wykonywać kompetentna marka, zadba o cały proces druku - od zebrania projektu aż po suszenie gotowego nadruku. Dzięki temu, jakość druku powinna być wysoka i spełniać oczekiwania. Nadruk jest więc uzależniony od wielu czynników.
Sprawdź też nasz artykuł o splotach tkaninowych: https://www.natura.slupsk.pl/post/sploty-tkaninowe.
Wady i zalety sitodruku
Sitodruk jest popularny na terenie całego kraju i świata. Nic dziwnego, w końcu rzeczywiście pozwala uzyskać naprawdę dobre efekty nadruków. Nadruki z sitodruku doskonale sprawdzają się na dłuższą metę. Są one odporne na promieniowanie UV, wysokie temperatury, środki do prania i czynniki atmosferyczne. Sitodruk jest szczególnie odpowiedni dla druku w dużych nakładach. Można go też stosować na naprawdę różnych materiałach - od papieru aż do tworzyw sztucznych.
Idąc śladem powszechnego przekonania "im więcej, tym taniej", technika druku sitodrukowego doskonale odzwierciedla tę zasadę. Stanowi ona doskonałe narzędzie do produkcji wysokich nakładów odzieży, zapewniając stopniowo malejące koszty.
Naturalnie, technika ta jest stosowana również do oznaczania mniejszych ilości, chociaż w takich przypadkach cena nie jest już głównym atutem tej metody. Niemniej jednak, trwałość osiągana w efekcie finalnym stanowi duży walor.
Dzięki dużej palecie barw możliwe jest uzyskanie bardzo wyrazistych i intensywnych kolorów, co jest zdecydowanym plusem. Jednakże wiąże się to z pewnym ograniczeniem dotyczącym liczby kolorów używanych w jednym projekcie. Możemy zastosować maksymalnie 5 odcieni kolorystycznych dla jednego logo. To wymaga przygotowania matryc dla każdego z tych kolorów, co generuje dodatkowe koszty, zwłaszcza przy mniejszych nakładach. Co więcej, przejścia tonalne zwykle są sprowadzone do jednego koloru. Istnieje jednak opcja odwzorowania tych efektów za pomocą sitodruku rastrowego, gdzie regulacja nacisku na matrycę tworzy efekt stopniowego przejścia kolorów.
Trwałość sitodruku
Metoda sitodruku cechuje się wyjątkową trwałością, producenci farb gwarantują, że logo będzie utrzymywać się nawet po praniu w temperaturze 90 stopni — choć oczywiście żadna bawełniana koszulka nie wytrzymałaby takiego testu. Przy odpowiedniej pielęgnacji, czyli praniu zgodnie z zaleceniami na metce produktu, koszulka z nadrukiem sitodrukowym będzie służyć przez wiele lat.
Sitodruk to jedna z nielicznych metod, która praktycznie nie posiada wad. Choć wiąże się z pewnymi ograniczeniami produkcyjnymi, oferuje znacznie więcej korzyści niż niedogodności płynące z jej zastosowania.
Pielęgnacja odzieży z nadrukiem metodą sitodruku
Choć sitodruk charakteryzuje się trwałością nadruku, konieczne jest zastosowanie odpowiednich kroków w procesie pielęgnacji, aby grafika utrzymała się w pierwotnym stanie przez jak najdłuższy czas. Nawet przy odporności sitodruku na wyższe temperatury prania, istotne jest uwzględnienie rodzaju materiału, na którym wykonano nadruk, aby zapewnić jego długotrwałość. Optymalna temperatura prania dla koszulek z nadrukiem sitodrukowym wynosi 40 stopni Celsjusza.
Taka temperatura nie tylko pomaga zachować oryginalny kształt i kolor ubrania, ale również minimalizuje ryzyko odpryskiwania farby w trakcie długotrwałego prania w podwyższonych temperaturach. W trakcie procesu prasowania zaleca się wykonywanie go od wewnątrz ubrania i unikanie bezpośredniego prasowania na obszarze nadruku, aby zapobiec ewentualnym pęknięciom spowodowanym wysoką temperaturą żelazka.
Od czego zależą koszty wykonania sitodruku?
Na koszt sitodruku składają się w dużej mierze poniższe czynniki. Rozmiar grafiki, wielkość nadruku — jest dostosowany formatów matryc koniecznych do przygotowania, rozróżniamy 3 podstawowe formaty - A5/A4 i A3. Ilość kolorów — każdy dodatkowy kolor wiąże się ze wzrostem kosztu jednostkowego oraz przygotowaniem odpowiedniej matrycy. Nakład odzieży — największy wpływ na cenę sitodruku ma jego ilość. Cena dla nakładów poniżej 50 sztuk potrafi być nawet kilkukrotnie wyższa niż przy realizacji 1000 sztuk.